ΓΕΝΙΚΑ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Θεσπρωτία, στο βορειοδυτικό άκρο του Ελλαδικού χώρου, καταλαμβάνει μία εξαιρετικά ορεινή περιοχή μεταξύ των δυτικών οροσειρών της Πίνδου και των ακτών του Ιονίου. Ο Θουκυδίδης, περιγράφοντας τα γεγονότα της ναυμαχίας των Συβότων (433 - 432 π.Χ.), λίγο πριν την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου, μας δίνει μια ακριβή περιγραφή της γεωμορφολογίας της περιοχής, με τους μικρούς κόλπους, τα βραχώδη ακρωτήρια στις ακτές και το εσωτερικό ορεινό τοπίο, που διακόπτεται από τις κοιλάδες των ποταμών Θύαμη (σημερινού Καλαμά) και Αχέροντα και των μικρότερων παραποτάμων τους. ''Οι Κορίνθιοι και οι σύμμαχοί τους ὁρμίζονται ἐς Χειμέριον τῆς Θεσπρωτίδος γῆς. ἔστι δέ λιμήν, καί πόλις ὑπέρ αὐτοῦ κεῖται ἀπό θαλάσσης ἐν τῇ Ἐλαιάτιδι τῆς Θεσπρωτίδος, Ἐφύρη. Ἐξίησι δέ παρ’ αὐτήν Ἀχερουσία λίμνην ἐς θάλασσαν. Διά έκ τῆς Θεσπρωτίδος Ἀχέρων ποταμός ρέων ἐσβάλλει ἐς αὐτήν, ἀφ’ οὗ καί τήν ἐπωνυμίαν ἒχειν. Ρεῖ δέ καί Θύαμις ποταμός, ὁρίζων τήν Θεσπρωτίδα καί Κεστρίνην, ὧν ἐντός ἡ ἄκρα ἀνέχει τό Χειμέριον''...